Selo Milakovići prostorno kulturno-istorijska celina

Na području Predela izuzetnih odlika „Ozren – Jadovnik“ nalazi se selo Milakovići koje je Odlukom Vlade Republike Srbije važećom od 25.12.2015. godine utvrđeno za prostorno kulturno-istorijsku celinu, a po osnovu Zakona o kulturnim dobrima.

Selo Milakovići nalazi se na teritoriji opštine Prijepolje, i jedno je od šest naselja koja su smeštena na padinama Ozrena i Jadovnika. Kao primer narodnog graditeljstva i deo kulturno-istorijskog nasleđa, selo je svojevremeno opisano Studijom o zaštiti PIO „Ozren – Jadovnik“. Područje Ozrena i Jadovnika odlikuje autentičan spoj elemenata prirodnih i stvorenih odlika u dinamičnom, izuzetno raznolikom i izvorno očuvanom ambijentu. Sa aspekta zaštite prirode, sve navedene karakteristike i istaknute vrednosti predstavljale su osnov za zaštitu područja kao Predela izuzetnih odlika „Ozren – Jadovnik“, I kategorije – regionalnog, odnosno velikog značaja Uredbom Vlade Republike Srbije još 2014. godine.

Selo Milakovići sa zaseocima na području Predela izuzetnih odlika „Ozren – Jadovnik“ jedinstveno je po izuzetno očuvanim autentičnim i arhaičnim objektima graditeljstva, koja oslikavaju duhovnost i život stanovništva. Očuvanost izvornih elemenata kulturnog nasleđa omogućava potpuno sagledavanje prošlosti i nekadašnjeg načina života življa starovlaške oblasti.Svi zaseoci osim Točilova su etnografska celina za sebe, smeštena u atraktivnom pejzažu sa čudesno lepim vizurama. Kao i ostala naselja ovog područja, pripada tipu razbijenog, starovlaškog sela, i podeljeno je na rodove ili male: Zabrđani, Brijeg, Strana, Ravan, Baltovina, Prisoje i Ptičje polje. Stanovništvo je doseljeno u prvoj polovini XIX veka uglavnom iz Sjenice, a prvi sigurni popis 1912. godine zabeležio je 162 žitelja u 11 domaćinstava. Najviše domaćinstava smešteno je ispod dva vrha: Molitva (1391 m) i Lastva (1435 m). U selu aktivno živi 28 domaćinstava.

Prostorno kulturno-istorijska celina sadrži autentične objekte starovlaškog tipa sela sa očuvanom prostornom organizacijom porodičnog naselja. Zahvaljujući besputnosti predela celina je sačuvana in situ u izvanrednom i netaknutom prirodnom okruženju. Predstavlja jedinstveno selo sa potpuno sačuvanim narodnim graditeljstvom, bez savremene izgradnje. Značajno je da se u selu sačuvani i koriste se na svom izvornom mestu odavno zaboravljeni trap, uljanik sa trmkama, kućica za pse. To je jedinstvena etnografska celina, smeštena u nedirnutom pejsažu sa beskrajnim vizurama.

Ovom odlukom propisane su i mere zaštite prostorno kulturno-istorijske celine, što će doprineti očuvanju i unapređenju sela Milakovići kao autentičnog primera narodnog graditeljstva, ali ujedno doprineti i očuvanju ukupnih vrednosti Predela izuzetnih odlika „Ozren – Jadovnik“.

Izvor: Zavod za zaštitu prirode Srbije