Opština Paraćin – “održivi grad”

Opština Paraćin pripada Pomoravskom okrugu, tačnije srednjem Pomoravlju u centralnom delu Srbije. 2011. godine proglašena je za opštinu sa povoljnim poslovnim okruženjem od strane Nacionalne alijanse za lokalni ekonomski razvoj.

Ova opština ima Strategiju održivog razvoja za period od 2008. do 2017. godine u kojoj postoji oblast posvećena zaštiti životne sredine, sa definisanim problemima kao i specifičnim ciljevima za njihovo otklanjanje i unapređenje zaštite životne sredine. Do sada je usvojen 41 planski dokument a 7 planova detaljne regulacije su u izradi.

• U toku su aktivnosti na izradi Strategije za period do 2023 godine, kao što su radionice na utvrđivanju strateških i specifičnih ciljeva i nakon toga sledi razrada akcionog plana za prioritetne oblasti. Jedna smo od retkih opština koje imaju centralno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda koje ima dozvolu. Celokupna gradska površina i deo seoskog područja su pokriveni mrežom za prikupljanje otpadnih voda – rekao je Vladimir Janković, načelnik Odeljenja za održivi razvoj.

Opština Paraćin ima veliki broj usvojenih planskih dokumenata, prostorni plan opštine i plan generalne regulacije.

• Rade se planovi za sportska igrališta u seoskim sredinama, zatim četiri plana za razvoj turističkih naselja. Tu su i tri plana detaljne regulacije za izgradnju puteva, kao i plan detaljne regulacije u naselju Glavica, za regulaciju reke Crnice. U okviru plana detaljne regulacije koja se radi za prigradska naselja, gde je prisutna neplanska gradnja, rešiće se mnogi imovinsko pravni odnosi kako bi se kasnije radila kanalizacija i proširenje ulica u tim divljim naseljima – objašnjava Ivan Kostić iz Odeljenja za urbanizam i imovinsko pravne odnose.

Analizom stručnjaka iz oblasti vodoprivrede nakon majskih poplava iz 2014 godine nedovoljna propusna moć postojećih mostova bili su jedan od glavnih uzroka izlivanja reke Crnice. Zahvaljujući Vladi Švajcarske potpisan je sporazum o realizaciji projekta „Povećanje otpornosti od poplava”. Takođe je finansijski podržano unapređenje energetske efikasnosti u školskim objektima.

• U okviru projekta ‘’Povećanje otpornosti od poplava’’, sredstva će biti utrošena za rekonstrukciju 3 saobraćajna i 4 pešačka mosta. Planirano je da svi radovi budu okončani do maja 2020. godine. Postojeća regulacija reke Crnice pokazala se kao neadekvatna. U cilju sprečavanja novih poplava realizuje se projekat ‘’Rekonstrukcija postojećeg sistema za odbranu od poplava’’. Reč je o donaciji EU preko IPA2014 fonda, iz čijih sredstava će se izvršiti rekonstrukcija postojećih nasipa kao i nadvišenje obaloutvrda kroz gradsko područje. U sklopu aktivnosti na otklanjanju kritičnih lokacija koje su doprinele poplavama tokom maja 2014. godine, a zahvaljujući kancelariji za obnovu i razvoj izvedeni su radovi na regulaciji reke Suvare u Gornjoj Mutnici. Pored toga izvršeno je izmuljivanje odvodnog kanala sa postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Od Vlade Švajcarske finansijski smo podržani za unapređenje energetske efikasnosti u 5 školskih objekata, izvršena je potpuna rekonstrukcija Mašinsko elektrotehničke škole, a rekonstruisani su i adaptirani objekti u vrtićima Bambi i Plavi zec – istakao je Vojislav Vasić, načelnik Uprave za investicije i održivi razvoj.

Do sada nije bilo nekih ozbiljnijih istraživanja potencijala obnovljivih izvora energije na teritoriji opštine Paraćin. Ipak u Prostornom planu ove opštine naglašavaju se osnovne mogućnosti za korišćenje nekoliko različitih vidova obnovljivih izvora energije, pre svega hidroenergije, solarne i energije vetra.

• Radili smo rekonstrukciju sistema grejanja u javnim objektima, i svi su prešli na prirodni zemni gas. U saradnji sa GTZ radimo projekat ugradnje solarnih kolektora za zagrevanje bazenske i sanitarne vode, u sportsko rekreativnom centru 7. jul, čime bi ušteda energije bila 40 odsto. Takođe planovima razvoja EPS-a i uredbom o utvrđivanju programa ostvarivanja Strategije razvoja energetike Republike Srbije do 2015 predviđena je izgradnja sistema hidroelektrana na Velikoj Moravi, a lokacija jedne od njih se nalazi na teritoriji opštine Paraćin – rekao je Jugoslav Nikolić, energetski menadžer.

Opština Paraćin poput drugih lokalnih samouprava u centralnoj Srbiji susreće se sa problemom usitnjenosti poljoprivrednih parcela što predstavlja značajno ograničenje za unapređenje poljoprivredne proizvodnje. Zato je u saradnji sa Nemačkom razvojnom agencijom GIZ i Ministarstvom za poljoprivredu pokrenuta inicijativa da se uradi komasacija u ataru sela Donje Vidovo.

• Opština Paraćin ima oko 17,5 hektara obradive površine i uglavnom su zastupljene oranice i baste. Vrlo je malo velikih proizvođača pa se zbog toga i radi komasacija u ataru sela Donje Vidovo. To je dobar proces koji vodi ukrupnjavanju površina. Izgradnjom asfaltnih puteva, vodovoda i kanalizacija i ostale infrastrukture koja je potrebna. Osnovana je nova zadruga u selu Drenovac, imamo 42 poljoprivredna udruženja koja svojim aktivnostima poboljšavaju svoju proizvodnju – rekla je Slavka Jovanović, član Opštinskog veća za poljoprivredu.

A kada se govori o turizmu ova opština je poznata po posebno atraktivnom izletištu Grza, koje je prepoznatljivo po izuzetnoj prirodi, čistom vazduhu, raznovrsnom biljnom i životinjskom svetu.

• Izletišta Grza i Sisevac su poznata u našoj zemlji i nalaze se u blizini grada. Vrelo Grze proglašeno je za spomenik prirode treće kategorije i tako stavljeno pod zaštitu države. Sisevac se nalazi na drugom kraju opštine ali je prepoznatljiv po čistom vazduhu i termalnim vodama – rekao je Aljoša Gligorijević, direktor TO opštine Paraćin.

Opština Paraćin od 2011. godine ima budžetski fond za zaštitu životne sredine koji godišnje iznosi 25 do 30 miliona dinara, za finansiranje većine ekoloških projekata. Sredstva za taj fond obezbeđuju se iz lokalnih eko taksi i dela sredstava koja država vraća opštini. Ona je jedna od retkih koja nije u partnerstvu sa stranim komunalnim firmama, već je sama uspela da zaokruži proces prikupljanja otpada na celoj svojoj teritoriji.

• Stanje životne sredine je zadovoljavajući u opštini Paraćin, a lokalna samouprava najviše je radila na razvoju upravljanja otpadom. Naše Javno komunalno preduzeće samo prikuplja komunalni otpad, imamo potrebnu mehanizaciju. Radimo na sprečavanju antierozivnih dejstava jer dolazi do devastacije životne sredine, zbog bujica. Očekuje se nastavak izrade lokalnog plana upravljanja otpadom, a sa ostalim susednim opštinama radimo na izgradnji zajedničke regionalne deponije – istakao je Ivan Ružić, šef Odseka za životnu sredinu.

Izgradnja reciklažnog centra, usavršavanje sistema kišne kanalizacije, formiranje Eko parka, ali i čitavog ekološkog sistema “Paraćin 21”- samo su neke od stavki predviđene izmenama plana detaljne regulacije Paraćina. Time se želi unapređenje bezbednosti od mogućih poplava, uveća građevinsko područje i unapredi ekološka slika grada.